Checklist Crisiscommunicatie

‘Best wel aardig’ is niet goed genoeg bij crises

Naar de downloadpagina
van de Checklist Crisiscommunicatie

Be prepared

Het staat in de boeken en je leert het op school: een crisis overvalt je!
Als communicatieprofessional weet je dat. Ik ook, toen ik nog in loondienst werkte. En toch zat mijn ‘be prepared’ vooral in mijn hoofd. Volledig in lijn met het crisisbewustzijn van de rest van de organisatie. Geen plan met scenario’s, risico-inventarisaties, verantwoordelijkheden, crisisteams, taakverdelingen, checklists en meer.

Het lukt wel

Gelukkig hebben we dat in mijn tijd nooit écht nodig gehad. En dan nog: wat communicatie betreft, zou ik er ‘best wel aardig’ uitgekomen zijn. Dat geldt ook voor veel van mijn collega’s, officemanagers en marketeers nu. Zeker degenen die werken in kleinere organisaties, met korte lijnen, een pragmatische cultuur en binnen een hands-on mentaliteit.

Geen vertraging

Alleen is ‘best wel aardig’ niet goed genoeg als het gaat om veiligheid. Of als het draait om het verminderen van onzekerheid, het voorkomen van geruchtencircuits en het verhogen van geloofwaardigheid: over bewaking van je reputatie. Ook zonder zwaar crisisplan van de organisatie, mag je je verantwoordelijk voelen voor de kwaliteit van crisiscommunicatie. En omdat snelheid van handelen het essentiële verschil is tussen crisiscommunicatie en ‘gewone’ communicatie, wil je geen vertraging. Zeker niet door gedoe, georganiseer, gezoek, onduidelijkheid en discussie over zaken die je ook eerder had kunnen regelen.

Bereid je dus voor

Daarom gebruik ik een checklist voor crisiscommunicatie bij trainingen en in adviessituaties. Een eenvoudige screening van de zaken die jij nodig hebt of kunt hebben om snel de communicatiefunctie te activeren als zich een crisis voordoet.
De lijst is gemaakt ter voorbereiding op verschillende soorten crises en is dus geen handleiding hoe je moet handelen tijdens een crisis. Daarover heb ik het binnenkort.

Download de Checklist Crisiscommunicatie gratis

Arnie Mensink, Communicatieadviseur
Utrecht, 7 juli 2020

Persbericht: vrijbrief voor SPAM?

Persberichten

Persbericht; junk en spam wordt geweigerd.

Mijn hemel wat maken we een zooitje van persberichten. Met ‘we’ bedoel ik de mensen die betrokken zijn bij het initiëren, schrijven, goedkeuren en versturen ervan. Dus directeuren, MT-leden, marketeers, hun assistenten en communicatiemedewerkers. Afgelopen week kwam er weer een op mijn scherm. Met hier en daar een kromme zin, missende letters waaronder een dt-tje en vooral veel nietszeggende reclamepraat. Ongetwijfeld met veel liefde en aandacht opgesteld, maar zó hijgerig. Geplaatst op de eigen website, gedeeld op LinkedIn door een trotse directeur (contactpersoon voor de media) en waarschijnlijk actief verstuurd naar een perslijst. En dat is in mijn ogen gewoon SPAMMEN: een ongewenste reclameboodschap aan het adres van journalisten en redacties.

Uithangbord

Gratis uithangbord

Ik overdrijf niet: 95% van de persberichten is feitelijk spam! Alsof journalisten domme jongens en meisjes zijn die zich graag als gratis uithangbord laten gebruiken. Spam. Net als de mailtjes die in beroerd Nederlands de ontvangers ervan verzoeken om financiële bijdragen. Mensen trappen erin.
Het goede ‘nieuws’ voor de spammers is: de minder professionele redacties en journalisten trappen ook in persberichten-SPAM. Ze publiceren gewoon het non-nieuws, de formuleringen die tegen alle gebruiken ingaan, de onlogische opbouw, de tikfouten en de tenenkrommende verzonnen quotes. Zo maken ook zij een potje van hun eigen vakgebied. Moeten ze zelf weten natuurlijk. Maar als je zelf je vak niet serieus neemt, wat verwacht je dan van de persbericht-spammers?

Origineel persbericht en de bedroevende publicaties die erop volgen
Casus uit de training “Omgaan met pers en Media”: een SPAM-persbericht en dramatisch slechte publicaties ervan als gevolg

‘Who cares’?

Nou IK!
Omdat ik trots ben op het communicatievak. En omdat ik iets niet begrijp. Dat een organisatie, die prat gaat op een jaaromzet van 25 miljoen (uit de casus – zie afbeelding), zó amateuristisch met een belangrijke groep stakeholders omgaat. Daarmee en passant het imago van ons vak beschadigend.
Daarom gebruik ik actuele praktijkcases in mijn trainingen.
Want zeg nu zelf. Een persbericht met de kop “Unieke samenwerking in ICT-branche creëert nieuwe topspeler“, is toch gebral in de ruimte? Hoe ‘uniek’ mag die samenwerking dan wel zijn? Of is samenwerking per definitie bijzonder in de ICT-branche? De inhoud van het bericht geeft geen antwoord op die uniciteit. Noch op de vraag hoe die topspeler heet. Noch of hij bij Ajax, FC Barcelona of Juventus onder contract komt.
In de training wordt helder dat in deze casus het persbericht zélf, inclusief de kop, de oorzaak is van de knullige berichtgeving.

Sollicitatie

Misschien dat de vergelijking tussen een persbericht en een sollicitatie een lichtje doet branden.
Stel je voor:

Iemand solliciteert op een vacature en stuurt een standaardbrief.
In de brief is geen inhoudelijke koppeling met het functieprofiel vindbaar. Wel veel superlatieven over zijn buitengewone kwaliteiten.
Daarna somt hij in een bijlage op zes pagina’s alle denkbare activiteiten uit zijn leven op.
Daaronder zijn wel een paar interessante. Maar die verzuipen helaas in de brei van irrelevantie.
Triest hoogtepunt van die irrelevante brei vormen zijn basisschoolcijfers voor vlijt en gedrag in groep 3.

Wat zou je doen?
Waarschijnlijk onderop de stapel ‘alleen-als-we-helemaal-niemand-anders-kunnen-vinden‘. Gewoon, omdat de sollicitant blijkbaar geen idee heeft hoe het werkt. Niet echt goed voor zijn reputatie.

Vind je het gek?

Persberichten asl SPAM in de prullenbak

Hetzelfde gebeurt op professioneel werkende redacties als er weer zo’n spamtekst binnenkomt. “Schrijf gewoon het woord ‘Persbericht’ prominent boven een stuk tekst. Dan heb je een vrijbrief om redacties en journalisten lastig te vallen met borstklopperij en egotripperij”, zo lijkt men vaak te denken. Niet zo gek dus dat persvoorlichters en mensen die zichzelf zo noemen een beroerd imago hebben. Zullen wij, persberichtverstuurders, afspreken dat we ons leven beteren? En ons, vóór we aan een persbericht beginnen, afvragen wat het nieuws eigenlijk is? En of de nieuwe stropdas of de hippe baardgroei van de directeur nieuwswaardig genoeg is om interessant te zijn voor lezers, kijkers of luisteraars van media?
Een klein beetje verbetering zou wel fijn zijn.

Hoe dan?

Dat kan op verschillende manieren. Het begint bij de vraag of je eigenlijk wel weet hoe het werkt in de journalistiek en op redacties. En of je de benodigde vaardigheden beheerst. Dus ga aan de slag!
Hier alvast wat handvatten:

  • Vraag je af wat in essentie eigenlijk het nieuws is dat je wilt delen (is het wel nieuws; is het relevant voor anderen; heeft het impact op meer dan alleen je organisatie)
  • Maak een perslijst (welke media zijn relevant?) en splits eventueel op in vakmedia, publieksmedia e.d.
  • Verplaats je in de lezer van verschillende media

En als je besluit toch een persbericht te maken:

  • Open met een korte kop (met het ‘echte’ nieuws)
  • Volg met een lead: wie, wat, waar, wanneer en misschien kort waarom
  • Schrijf in actieve stijl (vermijd vervoegingen van gaan, zullen, kunnen, worden,…)
  • Schrijf in tegenwoordige tijd (waar mogelijk)
  • Zorg voor vaste dagaanduidingen (dus noem data. Niet: ‘volgende week’, ‘aanstaande maandag’, ‘morgen, ‘gisteren’, …)
  • Schrijf in de derde persoon (dus nergens ‘we’ en ‘wij’)
  • Maak je tekst oprolbaar: van belangrijk naar minder belangrijk (of laat minder belangrijk gewoon weg en verwijs in een ‘noot voor de redactie’ naar extra documentatie).
  • Richt je met een journalistieke tekst op redacties en journalisten (maak voor medewerkers, klanten of relaties iets wat voor hén bestemd is. Een mailing, e-mail of nieuwsbrief en stop daar dan lekker je borstklopperij in. Daar zijn ze vast blij mee).

Training omgang met pers

Training omgaan met pers en persberichten

Als je het in één keer goed wilt aanpakken: volg een training. Het Communicatie-Instituut biedt de tweedaagse training “Omgaan met pers en media” aan. Met aandacht voor een actief persbeleid en hoe je je pers-instrumenten inzet (zonder clichés als: ‘bel de redactie na verzending van het persbericht of ze het ontvangen hebben’ en andere stalktrucjes). Zo’n training is ideaal als je in korte tijd de kneepjes van het vak wilt leren.
Of volg een complete opleiding als NIMA A-Communicatie of NIMA B-Communicatie. Dit zijn cursussen van 4 of 8 maanden, waar het onderwerp ‘perscontacten’ onderdeel van is.

Utrecht, 2 maart 2020

Arnie Mensink,
Communicatieadviseur